Od słów do czynów. Budowanie pewności siebie dziecka przez zachętę.

Jako rodzice, dążymy do bycia najlepszymi przewodnikami dla naszych dzieci. Być może nurtuje Cię pytanie, dlaczego, kiedy nie możemy sięgnąć po surowe kary, pozostaje nam jedynie wzmacnianie dzieci poprzez pozytywne zachęty, nagrody i pochwały ? Jednakże, co sprawia, że dzieci coraz bardziej domagają się zarówno jednego, jak i drugiego? Czy rzeczywiście są to najskuteczniejsze narzędzia w procesie wychowania?
Zanim opowiemy Wam o tym, jak skutecznie chwalić, aby budować u dziecka pewność siebie i odporność psychiczną, warto wspomnieć, że w Pozytywnej Dyscyplinie dysponujemy co najmniej 52
narzędziami wychowawczymi. Te narzędzia nie tylko pomagają budować współpracę z dzieckiem, lecz również sprawiają, że stajesz się lepszym rodzicem, umacniając codziennie Waszą relację.

To o co chodzi z tymi pochwałami – chwalić, czy nie?

Bywa, że trudno Ci powstrzymać entuzjastyczne okrzyki, gdy dostrzegasz, że Twój mały skarb opanował nową umiejętność, co wcale nas nie dziwi! Jednak z pewnością zgodzisz się z nami, że zamiast krótkotrwałych pochwał, warto bardziej rozwijać w dziecku motywację wewnętrzną oraz poczucie sprawczości, prawda?

Pochwała vs. zachęta – czym się różnią?

Pochwała, często stosowana przez rodziców, koncentruje się na ocenie dziecka: „Jesteś taki mądry!”, „Świetnie to zrobiłeś!”. Choć wydaje się być pozytywnym wsparciem, kładzie nacisk na wynik. W efekcie dziecko stresuje się tym, że nie sprosta naszym oczekiwaniom, co może w efekcie je paraliżować, ograniczając motywację wewnętrzną i samodzielność.
Zachęta, z drugiej strony, skupia się na procesie, wysiłku i osobistym zaangażowaniu: „Widzę, jak bardzo się starałeś”, „Cieszę się, że próbowałeś, nawet jeśli nie wyszło za pierwszym razem”. Promuje rozwój samodzielności, motywacji wewnętrznej i pomaga kształtować pozytywne nastawienie do wyzwań i wytrwałość.

Dlaczego zachęta jest lepsza?

Zachęta pomaga dzieciom rozwijać umiejętność radzenia sobie z porażkami, uczy, że wartość nie leży wyłącznie w osiągnięciach, ale także w podejmowanym wysiłku i dążeniu do celu. Dziecko, które otrzymuje wsparcie w formie zachęty, nauczy się cenić pracę nad sobą i odkryje, że każde działanie, nawet to nieudane, jest okazją do wyciągnięcia wniosków, zdobycia nowych umiejętności i krokiem do przodu.

Przykładowe sytuacje z życia

Przeczytaj przykłady, które z pewnością prędzej czy później pojawią się w Twojej rodzinie i zobacz nasze propozycje na wykorzystanie w nich zachęcania zamiast pochwał.
Zadanie domowe: Twoje dziecko spędziło wiele godzin nad trudnym zadaniem. Zamiast skupiać się na ocenie („Brawo! Dostałaś piątkę!”), powiedz: „Doceniam twoją ciężką pracę nad tym zadaniem. Co było dla ciebie największym wyzwaniem?”. Zadając pytanie stwarzasz dziecku okazje do autorefleksji, a Wam obojgu okazję do pogłębienia relacji. Zwróć też uwagę na to, że zachętę możesz powiedzieć nawet jeśli to nie jest piątka, tylko dwójka. Jeśli będziesz prawdziwie zaciekawiona zadając pytanie, dasz dziecku wsparcie i siłę, by pokonać trudności i wyciągnąć
wnioski na przyszłość.
Sprzątanie zabawek: Gdy dziecko samodzielnie posprzątało zabawki, zamiast standardowego „Dobrze, że posprzątałeś”, spróbuj: „Zauważyłam, jak samodzielnie zorganizowałeś swoje zabawki. Jak się czujesz, widząc swój pokój posprzątany?”. Docenić możesz, nawet jeśli dotyczy jednej półki albo pracę wykonaliście wspólnie.
Nauka jazdy na rowerze: Unikaj „Świetnie ci idzie!”, zastępując to słowami: „Jestem pod wrażeniem twojej wytrwałości w nauce jazdy na rowerze. Jak się czułaś, próbując kolejny raz?”.
Na początku będziesz mieć poczucie sztuczności, tak jak podczas nauki każdego obcego języka, ale już w krótkim czasie zobaczysz jak Twoje dziecko rozkwita.

Jak praktykować zachętę w codziennym życiu?

Poznaj kilka rad, które pomogą Ci wprowadzić zachętę do Waszego domu:

• Zwracaj uwagę na wysiłek i proces, nie tylko na wynik.
• Stosuj komunikaty „Ja”, wyrażając swoje uczucia i obserwacje bez oceniania.
• Zadawaj pytania, które zachęcają do refleksji i samodzielnej oceny sytuacji przez dziecko.
• Podkreślaj postępy i małe sukcesy, nawet jeśli cel jeszcze nie został osiągnięty.

Niewielka zmiana o wielkim znaczeniu.

Zmiana podejścia z pochwał na zachętę może wydawać się drobną korektą w naszej rodzicielskiej praktyce, lecz ma ogromne znaczenie dla rozwoju dziecka. Zachęcając, zamiast oceniać, otwieramy
przed naszymi dziećmi świat, w którym cenią proces uczenia się i zdobywania nowych umiejętności.

Tworzymy środowisko, w którym dziecko czuje się bezpieczne, doceniane i motywowane do samodzielności, a co najważniejsze, uczy się cenić samą drogę do celu, nie tylko jego osiągnięcie.
Rodzice, którzy wybierają zachętę zamiast pochwał, przygotowują swoje dzieci na przyszłe wyzwania, ucząc je, że wartość nie tkwi wyłącznie w sukcesie, ale także w wytrwałości, próbach i postępie. Dzięki temu dzieci rozwijają zdrowe poczucie własnej wartości, są bardziej odporne na niepowodzenia i lepiej radzą sobie w różnych sytuacjach życiowych.

Pozytywna Dyscyplina w Twojej rodzinie.

Wychowanie w duchu Pozytywnej Dyscypliny, z naciskiem na zachętę, jest inwestycją w przyszłość naszych dzieci. Dzięki temu podejściu mogą one dorastać na samodzielne, pewne siebie osoby, które nie boją się wyzwań i są gotowe na to, co przyniesie życie. Zmienisz się z rodzica oceniającego: „Świetnie!!”, „Źle!”, „Dobrze!”, w rodzica wspierającego. Zachęta wygrywa z pochwałą, ponieważ buduje fundamenty dla długotrwałego, pozytywnego rozwoju, który przekłada się na szczęśliwe i spełnione życie.
To jak, kiedy zaczynasz?

Autorki:

Marta Napierała

Joanna Baranowska

https://pozytywnadyscyplina.pl/